A batería de Rechán 1898

DE PRAZA MILITAR A ESPAZO PÚBLICO
imaxe cabeceira

“Planta del Castillo de Vigo que llamamos el Castro, como hade estar en estando acavado” obra do enxeñeiro de S.M. Eugenio Antonio Doffus Vélez Davila de 1705

A Batería de Rechán é unha infraestrutura militar construída en 1898 como elemento de defensa ante un eventual ataque norteamericano ás costas españolas no marco da Guerra de Independencia de Cuba (1895-1898).

O intervencionismo americano nesta guerra obedeceu ao enfrontamento do novo expansionismo imperialista norteamericano fronte ao decadente colonialismo español. Coñecida como Guerra Hispanoamericana, iniciada o 21 de abril de 1898, o resultado foi, despois de tres meses de guerra, dunha derrota española sen paliativos que significou a perda das últimas colonias ultramariñas: Cuba, Filipinas, Porto Rico e Guam, que pasaron a mans estadounidenses.
Sendas derrotas españolas fronte á frota de EE.UU. en Cavite e Santiago de Cuba, provocaron que o goberno español pedira no verán negociar a paz, que por intermediación de Francia, se plasmaría no Tratado de París de 10 de decembro.

O Tratado de París: consecuencias

A derrota española fronte a EE.UU., significou a definitiva destrución da Armada de guerra, totalmente debilitada desde a batalla de Trafalgar en 1805. O goberno español, tras acordar a rendición cos americanos coa firma do protocolo de Washington o 12 de agosto de 1898, asina finalmente o Tratado de París do 10 de decembro co que España cedeu as súas colonias de Guam, Filipinas e Porto Rico aos Estados Unidos de América.
Cuba adquiriu a súa independencia (iniciada en 1895 fronte ao imperio español), pero baixo a tutela de EE.UU., que a converteu nun protectorado reservándose Guantánamo como territorio norteamericano. Non será ata 1909 cando Cuba se converta en República sen ningún tipo de tutelas.
Os filipinos non tardaron en reaccionar contra o dominio americano e iniciaron unha nova guerra de independencia que acadarían en 1946.
España, trala derrota e destrución da súa Armada Naval, entendeu que non tiña medios para reter e protexer as colonias que aínda conservaba en Asia, tan afastadas e escasamente poboadas, vendendo Palau e as illas Marianas e Carolinas a Alemaña por 25 millóns de pesetas en 1899.
A derrota, coñecida como o Desastre do 98, puxo o fin definitivo a un imperio en decadencia que durante tres séculos tiña dominado gran parte da xeografía americana, estendéndose ata outras afastadas latitudes. Dentro de España o Desastre viviuse como unha crisis moral, política e social, o que contribuíu a desenvolver un discurso rexeneracionista que influíu nos cambios políticos, sociais e culturais que se levaron a cabo no novo século.

A batería

Esta infraestrutura militar confórmase con dúas chairas para dúas pezas de artillería, coas súas ramplas e dous repostos de municións blindados cun foxo sen peitoril, tendo a do norte unha parte adicada a corpo de garda. De sólida cantaría, os muros eran de mampostería mixta, revestidos de morteiro hidráulico; os blindaxes, de carrís e viguetas de ferro, trasdosados de formigón e unha capa grande de terra.
O lugar onde se situaba a batería é hoxe un espazo apenas recoñecible militarmente, pero conserva a súa forma orixinal baixo un piso de xabre con bancos e unha sebe que a pecha. En dous documentos de 1912 e 1916 do Arquivo Xeral do Concello de Vigo xa indicaban a intención de demoler as edificacións ao supor unha fea protuberancia na aba do monte, e reencher o foxo por ser un perigo para o tránsito público. A súa construción neste punto obedeceu ao dominio que se tiña da ría cara o noroeste para instalar pezas de artillería ante unha posible invasión americana.